Hồ Nguyễn Tuấn Anh, Lưu Nguyễn Quỳnh Như, Võ Linh Kiều
Sinh viên K61 – Kinh tế đối ngoại
Trường Đại học Ngoại thương Cơ sở II tại Tp. Hồ Chí Minh
Nguyễn Thảo Nguyên, Đỗ Thị Mỹ Hoa
Sinh viên K60 – Kế toán Kiểm toán
Trường Đại học Ngoại thương Cơ sở II tại Tp. Hồ Chí Minh
Nguyễn Thị Mai Anh
Giảng viên Cơ sở II
Trường Đại học Ngoại thương Cơ sở II tại Tp. Hồ Chí Minh
Tóm tắt
Gian lận báo cáo tài chính là một thách thức nghiêm trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam, ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng của các bên liên quan. Nghiên cứu này nhằm cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa các yếu tố áp lực và gian lận báo cáo tài chính. Bằng việc phân tích hồi quy logistics với mẫu dữ liệu gồm 4,984 doanh nghiệp niêm yết trên cả hai Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) từ năm 2010 tới năm 2022, nghiên cứu chỉ ra có chín biến có ý nghĩa thống kê. Trong đó, các yếu tố áp lực tài chính làm tăng nguy cơ gian lận. Tuy nhiên, một số biến đại diện cho áp lực từ bên ngoài làm giảm nguy cơ gian lận do sự tăng cường giám sát từ các bên. Đặc biệt, cả bốn biến trong nhóm áp lực chủ sở hữu đều có ý nghĩa giải thích gian lận báo cáo tài chính, ngụ ý rằng các công ty nên tối ưu hóa cấu trúc sở hữu để giảm các hành vi gian lận.
Từ khóa: báo cáo tài chính, gian lận, áp lực, Việt Nam.
Abstract
Financial statement fraud poses a significant challenge within the Vietnam stock market, influencing critical decisions of stakeholders. However, the literature still needs to be completed. This study aims to bridge that gap by presenting empirical findings illuminating the relationship between pressure and financial statement fraud. Using a robust sample of 4,984 listed companies on the Ho Chi Minh City Stock Exchange (HOSE) and Hanoi Stock Exchange (HNX) from 2010 to 2022 with binary logistic regression, we found nine variables within the pressure factors are statistically significant. Specifically, financial stability pressure can increase with fraud. However, some external pressure factors can enhance supervision and reduce fraud risk. All four variables associated with ownership pressure contribute to explaining financial statement fraud, suggesting the company should utilise its ownership structure to avoid unethical behaviours.
Keywords: financial statement, fraud, pressure, Vietnam.